سندرم اسمیت-مگنیس (Smith-Magenissyndrom) اختلالی است که بسیاری از بخش های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم اصلی این اختلال شامل ناتوانی ذهنی خفیف تا متوسط، تاخیر در تکلم و مهارت های گفتاری، علائم بارز در چهره، اختلال در خواب و مشکلات رفتاری می باشد. برای آشنایی بیشتر با این بیماری با ما همراه باشید.

سندرم اسمیت-مگنیس

سندرم اسمیت-مگنیس (Smith-Magenissyndrom) اختلالی است که بسیاری از بخش های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم اصلی این اختلال شامل ناتوانی ذهنی خفیف تا متوسط، تاخیر در تکلم و مهارت های گفتاری، علائم بارز در چهره، اختلال در خواب و مشکلات رفتاری می باشد.

بیشتر افراد مبتلا دارای صورت های پهن و مربع شکل با چشم های فرو رفته (deep-set eyes)، گونه های پر و فک پایین برجسته می باشند. قسمت میانی صورت و پل بینی اغلب مسطح و صاف است. فرم دهان متمایل به پایین است،  در حالیکه لب بالایی به سمت بیرون متمایل می باشد. در اوایل کودکی این تفاوت های ظاهری نامحسوس می باشند، اما معمولا در اواخر کودکی و بزرگسالی قابل تشخیص می شوند. همچنین اختلالات دندانی نیز در افراد بیمار شایع است.

الگوهای نامنظم خواب که از ویژگی های این سندروم است، معمولا در اوایل زندگی آغاز می شود و ممکن است افراد مبتلا در طول روز بسیار خواب آلود باشند، اما در به خواب رفتن شبانه دچار مشکل می باشند و در طول شب و اوایل صبح به دفعات مکرر از خواب بیدار می شوند.

معمولا افراد مبتلا به سندرم اسمیت-مگنیس دارای شخصیت های خونگرم و مهربانی هستند، اما در بیشتر آن ها مشکلات رفتاری شامل کج خلقی، خشم و غضب، تشویش، تکانشگری (impulsiveness) و اختلال در تمرکز مشاهده می شود. خودزنی (Self-injury) شامل گاز گرفتن، ضربه زدن، کوبیدن سر به اطراف و کندن پوست بسیار شایع می باشد. خودبغل گیری (self-hugging) مکرر یک صفت رفتاری است  که احتمالا مختص سندرم اسمیت-مگنیس می باشد. همچنین برخی افراد مبتلا، انگشتان خود را به شدت لیس زده (compulsively lick their fingers) و صفحات کتاب و مجلات را ورق می زنند (این رفتار “lick and flip” نامیده می شود) شناخته شده است.

سایر علائم سندرم اسمیت-مگنیس شامل کوتاهی قد (short stature)، انحنای غیر طبیعی ستون فقرات (اسکولیوز-scoliosis)، کاهش حساسیت به درد و دما و صدای زمخت (hoarse voice) می باشد. بعضی مبتلایان دچار اختلالات شنوایی هستند که منجر به ناشنوایی می شود. بعلاوه، ممکن است افراد مبتلا دچار اختلالات چشمی شوند که باعث نزدیک بینی (میوپی-myopia) و سایر مشکلات بینایی می شود. همچنین مشکلات قلبی و کلیوی نیز در مبتلایان به سندرم اسمیت-مگنیس گزارش شده است، ولی شایع نمی باشد.

شیوع

در سراسر جهان از هر 25.000، 1 نفر به سندرم اسمیت-مگنیس مبتلا می باشد. با این حال محققین معتقدند بسیاری از افراد مبتلا به این سندروم، شناسایی نشده اند و ممکن است میزان شیوع آن 1در هر 15.000 نفر باشد.

تغییرات ژنتیکی

در بیشتر افراد مبتلا به سندرم اسمیت-مگنیس، حذف در ناحیه کوچکی از کروموزوم 17 در هر سلول، عامل ایجاد این اختلال است. این حذف در بازوی کوتاه (p) کروموزوم و در جایگاه  .p11.2 ایجاد می شود. قطعه حذف شده تقریبا دارای 3.7 میلیون واحد سازنده  DNA (جفت بازها-base pairs) است که همچنین به صورت 3.7 مگابیس پر (Mb) نیز نوشته می شود. (نسخه اضافی از این قطعه باعث ایجاد اختلال مشابهی به نام Potocki-Lupski syndrome می شود) در بعضی مواقع جایگاه حذف می تواند بزرگ یا کوچک باشد و همه حذف ها، یکی از دو نسخه کروموزوم 17 در هر سلول را تحت تاثیر قرار می دهند.

اگرچه جایگاه حذف شده شامل ژن های زیادی می باشد، محققین معتقدند فقدان یک ژن مشخص،RAI1، باعث ایجاد بسیاری از علائم سندرم اسمیت -مگنیس می شود. تمام حذف های شناخته شده که منجر به این بیماری می شوند، این ژن را در برمی گیرند. ژن RAI1 دستور ساخت پروتینی را صادر می کند که به تنظیم فعالیت (expression) ژن های دیگر، کمک می کند. اگر چه بیشتر ژن های تنظیم شده توسط پروتین RAI1، هنوز شناسایی نشده اند به نظر می رسد این پروتئین بیان ژن های متعددی که در ساعت زیستی (circadian) مانند چرخه بیداری و خواب (sleep-wake cycle) نقش دارند را کنترل می کند. بر اساس مطالعات پیشنهاد می شود حذف این منطقه باعث کاهش مقدار پروتین RAI1 در سلول ها و در نتیجه اختلال در بیان ژن های موثر بر ساعت زیستی می شود. ممکن است این تغییرات سبب اختلال خواب در سندرم اسمیت-مگنیس شود. چگونگی ایجاد سایر علائم فیزیکی، ذهنی و مشکلات رفتاری مرتبط با این سندروم در اثر از بین رفتن یک نسخه از ژن RAI1 ، نامشخص است.

درصد کمی از افراد مبتلا به جای حذف کروموزومی دارای جهش در ژن RAI1 می باشند. اگرچه در  این افراد بسیاری از نشانه های اصلی سندرم اسمیت-مگنیس مشاهده می شود، اما احتمال ایجاد علائمی مانند کوتاهی قد، ناشنوایی و اختلالات قلبی و کلیوی در مقایسه با کسانی که حذف کروموزومی دارند، کمتر است. احتمالا در افراد دارای حذف، از بین رفتن سایر ژن ها در ناحیه حذف شده باعث ایجاد این علائم اضافی شده است. نقش این ژن ها در حال بررسی است.

ژن ها

RAI1 ,chromosome 17

الگوی وراثتی

سندرم اسمیت-مگنیس معمولا یک اختلال ارثی نمی باشد. این اختلال معمولا در اثر حذف کروموزومی و یا جهش در ژن RAI1 در طول تشکیل سلول های تولید مثل (تخمک یا اسپرم) و یا در اوایل رشد جنینی ایجاد می شود. بیشتر مبتلایان به سندرم اسمیت-مگنیس فاقد سابقه خانوادگی ابتلا به این سندروم می باشند.

در موارد کمی، افراد مبتلا حذف یا جهش را از مادر خود که تنها در تخمک دارای تغییر ژنتیکی است، به ارث می برند که این پدیده germline mosaicism نام دارد.

نام های دیگر بیماری

17p- syndrome
17p11.2 monosomy
chromosome 17p deletion syndrome
deletion 17p syndrome
partial monosomy 17p
SMS

♥  برای مشاوره  با خانم دکتر خالقیان  با آزمایشگاه تماس بگیرید ♥